Een politiestaat vetgemest met Hollands Frituurvet

...het land van de holle aarde lag dichterbij dan de Nazi's dachten...

Maar voor de details daarover moet u mijn komende boek lezen. Laat ik eerst doorgaan over hoe het verbergen van de sigaret-sponsorschap van Houellebecq het begin was van de geboorte van een nieuw tijdperk. Waar de Gauloise eigenlijk een arbeiderssigaret was, moest de nog veel zwaardere Gitane de echte kunstenaarssigaret worden. Ik heb ze wel eens geprobeerd te roken, ze waren volslagen onrookbaar zwaar, en dat Serge Gainsbourg er vijf pakjes per dag van rookte mag met een gerust hart een biologisch mirakel worden genoemd.

Oh, mon amour
Comme la vague irrésolue
Je vais, je vais et je viens
Entre tes reins

Liefde en rookgordijnen, het zijn de beste vrienden. Ze zijn zo dik bevriend dat het me steeds weer opnieuw verbaast dat de politici-beroemdheden die zo roemrucht rondwentelen in de eigen bekendheid op de door hen betaalde kanalen, zoveel aandacht krijgen. (Een jaar of dertig geleden hadden we nog saaie ambtenaren, en daarnaast de muzikanten als aanstellers, maar een fusie was hier onvermijdelijk.) Je Veux l’Amour! Ik wil de Muur van Rook!

Interessant is het feit dat de Gauloises en de Gitane precies op hetzelfde moment werden geboren, namelijk in 1910, vier jaar voor het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Gitane had oorspronkelijk drie versies: Gitanes Caporal ordinaire, Gitanes Vizir et Gitanes Maryland.

Rood als lippenstift, als Amanita Muscaria: de Gitane, de echte kunstenaarssigaret, oorspronkelijk dus zelfs in een Vizir-achtige variant. Waarom dat prachtige rode pakje uit zwang raakte, zullen we wel nooit ontdekken. Er moest schijnbaar ook aan de kunstwereld belastingblauwe betrouwbaarheid worden opgedrongen.

En de Maryland? Die was kanariegeel, omdat de vloei van de sigaret was gemaakt van maïskolven afkomstig uit dat deel van de USA en ook tabac uit Maryland.

Allemaal werd het verdrongen door het kunstenaarsblauw, het blauw waarin zich nu ook de wereldberoemde politici hullen. Blauw is betrouwbaar, rood is onbetrouwbaar.

De Gitane zelf raakte uit zwang. De liefde is gewoon te zwaar voor ons luchtige tijdperk.

De rookgordijnen zelf werden transparant. De verliefdheid, een soort eigenaardige hoestbui van het hart, werd ingewisseld voor de herkenbaarheid op afspraak.

Het staat buiten kijf dat Houellebecq een herkenbare schrijver is. Hij rookt Gauloises en geen Gitanes. En het sponsorschap van die gewoonte verdween onder tafel. Stonden Camus en Sartre nog luidkeels zowel Gauloises als Gitanes te roken (men had exclusiviteit nog niet weten te verzinnen destijds), onze leprechaun uit het verre Réunion, die in werkelijkheid Michel Thomas heet en de naam van zijn strenge oma als geuzennaam heeft genomen, beperkt zich tot de arbeiderssigaret, de Gauloise. En niet eens de echte Gauloise, de rode, nee, mijn hemel, hij rookt de belastingblauwe Gauloises Blondes, de lichtste en laagste trede van het Frans sigarettenschap.

En vervolgens schrijft hij een langgerekte Marlbororeeks van spannende jongensboeken die in de pers volslagen onterecht als deprimerend en cynisch worden verkocht.

Neem nou Serotonine. Het is toch juist erg optimistisch om zo’n ambtenaar onder invloed van serotonine nog allerlei stoere sexistische praat te laten uitkramen?

Dat kun je toch met geen mogelijkheid een deprimerende stelling vinden? Zoals ik die antidepressiva ken, slaan ze pijlsnel zo’n beetje alle seksualiteit dood. Bij Houellebecq echter kraaien de magere roespleziertjes als nooit tevoren, in de eindeloze schrijversdroom die hij o-zo-herkenbaar postmodern vertegenwoordigt.

Gauloises Blondes, mijn hemel. En de Marlboro, dat is toch ook een onrookbaar smerige sigaret. Ik rook al een jaar of vier niet meer, maar toen ik nog rookte had ik drie merken: de Camel, de Rode Gauloise en die Barclays waarvan je de filtertip kon halveren, waarna de sigaret onmiskenbaar zoet als de liefde zelf werd.

Voor de Gitane had ook ik de longen niet meer.

Nee, Houellebecq, Brusselmans, Quentin Tarantino: dat zijn toch geen grootmeesters van het deprimerende cynisme? Ik protesteer tegen deze wel erg banale vertekening. Céline, ja, daar zie je de volle triestheid van het nihilisme, en daarvan is Houellebecq helemaal geen verlenging, ook niet in liquide zin.

Maar ook Céline rookte Gauloise sigaretten. Maar die bestond in de Eerste Wereldoorlog naar mijn weten nog maar uit een enkele zware lichtblauwe variant. Hij was een cavalier te paard, een ruiter in de cavalerie in het 12e Cuirassier Regiment. Hij werd van zijn paard geschoten tijdens een verkenningsmissie in 1914, en gewond afgevoerd. De mythische kogelregens uit zijn debuutroman waren magisch-cynische voorlopers van zijn eigen latere verzuurde wereldbeeld, toen hij met de Nazi’s begon te heulen in de hoop op een herleving van de Gaulisch-fascistische droom, wiens gevleugelde helm nog altijd op de pakjes te bewonderen is als een oude droom, die de kracht niet had het alledaagse supermarktfascisme te keren.

De pikhouwelen der hanen
Delven al zoekend naar de ochtend,
Wanneer Soledád Montóya
Daalt over donkere rotsen.

Zo begint het enige gedicht dat ik in databases wist vinden waarin het woord Gitane voorkomt, en het is natuurlijk van Federico Garcia Lorca, die dichter die door fascisten werd vermoord. Ik post het hier voornamelijk om jullie te laten zien dat niet alleen ChatGPT het woord ‘delven’ kent, hoewel ik het met deze vertaling van Hendrik de Vries al evenmin enig ben.