Thierry en Nick: diepgravende serie over moderne kunst
...een beetje in kerstsfeer, men kan er ook een lespakket voor scholen van maken....
Nick Cave, Martinus Benders, 2023
Even terug naar het befaamde filmpje ‘Thierry en Nick snijden in de biefstuk' wat hier al werd geanalyseerd tot groot kunstwerk.
Thierry zit ter linkerzijde van Nick, aan de kant van de Grote Droge Krenten, en lijkt uit een verzameling biefstukken te bestaan die een soort ladder omhoog vormen.
Thierry, bekend van zijn maaltijdboxenservice die de culinaire geneugten aan het volk brengt, zetelt ter linkerzijde van Nick—die de belichaming is van pure, ongerepte kunst. Thierry bevindt zich aan de kant van de Grote Droge Krenten, een ogenschijnlijk bescheiden ingrediënt dat echter een diep historisch en symbolisch gewicht draagt.
De krent, dat kleine gedroogde vruchtje, heeft door de eeuwen heen gefungeerd als symbool voor soberheid en het gemeenschappelijke. In tijden van schaarste bood zij voeding en troost, en werd zij een metafoor voor het linkse gedachtegoed dat streeft naar gelijkheid en solidariteit. De Grote Droge Krenten representeren dus niet louter een culinair element, maar een verzameling van gedeelde waarden en idealen.
Thierry's associatie met de maaltijdboxenservice versterkt dit beeld. Hij tracht de verfijning van de gastronomie binnen het bereik van het volk te brengen, een democratisering van smaak en kwaliteit. Echter, zijn gestalte die lijkt te bestaan uit een verzameling biefstukken die als een ladder omhoog rijzen, werpt een intrigerende paradox op. De biefstuk—symbool van luxe en overvloed—contrasteert scherp met de bescheidenheid van de krent. De laddervorm suggereert een ambitieus streven naar hogere regionen, misschien zelfs een ascentie naar culturele of maatschappelijke verheffing.
Nick, aan de andere zijde, gaat voor de pure kunst. Hij vertegenwoordigt het onvervalste, het onaangetaste door commerciële of materiële overwegingen. Zijn aanwezigheid benadrukt de spanningsboog tussen het materiële en het esthetische, tussen ambitie en authenticiteit.
De biefstukladder kan worden gezien als Thierry's poging om via materiële middelen een hoger doel te bereiken, mogelijk geïnspireerd door Nick's toewijding aan de kunst. Maar het is ook een weergave van de valkuilen die gepaard gaan met het vermengen van commercie en idealen. De maaltijdboxenservice is een nobele onderneming, maar riskeert het gevaar te vervallen in oppervlakkigheid als de diepere waarden van de krent—de verbondenheid met het collectieve en het sobere—over het hoofd worden gezien.
Het snijden in de biefstuk door Thierry en Nick wordt zo een symbolische handeling. Het is niet enkel een culinaire bezigheid, maar een dissectie van waarden, een ontleding van de verhouding tussen het materiële en het geestelijke. De krent, met haar rijke historische associaties, herinnert ons eraan dat ware vooruitgang ligt in het balanceren van persoonlijke ambitie met gedeelde idealen.
Dan volgt film 2: Waar voor mijn geld. Thierry en Nick maken ruzie over Kunst. Thierry wil waar voor zijn geld! Dan verandert Thierry in een Paardbuikspreekpop, net zoals hij in de vorige video uit biefstukken bestond. SHHHHTTTTT!!! zegt Nick tegen de Paardbuikspreekpop. Ben jij meer als Thierry of meer als Nick? Telt kunst mee, of is het waar voor je geld?
Thierry, de entrepreneur, verlangt naar tastbare waarde. Hij wil waar voor zijn geld, een frase die galmt als een echo van het kapitalistische ethos. Nick, de belichaming van de pure kunst, staat lijnrecht tegenover hem. Hun ruzie over kunst is niet louter een meningsverschil, maar een botsing van wereldbeelden. Terwijl Thierry de meetbare waarde zoekt, verdedigt Nick de intrinsieke waarde van kunst die niet in geld uit te drukken is.
De transformatie van Thierry in een paardbuikspreekpop is een meesterlijke zet die de innerlijke verdeeldheid van zijn karakter blootlegt. Het paard, een nobel dier dat kracht en vrijheid symboliseert, wordt hier getransformeerd tot een buikspreekpop—een instrument dat spreekt met de stem van een ander. Het suggereert dat Thierry, ondanks zijn ogenschijnlijk autonome streven, wellicht een spreekbuis is voor grotere, mogelijk commerciële krachten. Zijn eerdere gedaante als een ladder van biefstukken versterkt dit beeld: de biefstuk als symbool van overvloed en materialisme, opgebouwd in een structuur die naar boven reikt—misschien naar status, misschien naar macht.
Wanneer Nick hem tot stilte maant met een nadrukkelijk "SHHHHTTTTT!!!", is dit niet alleen een verzoek om stilte, maar een oproep tot introspectie. Het is een moment van confrontatie waarin de kijker wordt uitgenodigd om zich te positioneren: Ben jij meer als Thierry of meer als Nick? Telt kunst mee, of is het waar voor je geld?
Tot dusverre zijn de films makkelijk te volgen.
In dit derde deel gaan Thierry en Nick, na de heftige ruzie over kunst gister, samen een dansje doen, omdat ze beseffen, geld, geld is eigenlijk maar een kwastje, en als je headbangt dan verander je je hoofd in een kwastje, waarmee je dan in de lucht kunt schilderen.
Vind jij geld ook maar een kwastje, of ben je het het meer eens met de kunst?
Geld is een kwastje
zegt Nick, kijk mijn tong
is wat mijn mond tot zingen verzon,
kijk mijn tong
is wat mijn mond
tot zingen verzon
De hoofdschuddende beweging van het headbangen heeft ook een cathartische functie. Het schudt de oude ideeën en vooroordelen los, maakt ruimte voor nieuwe inzichten. Door hun hoofden als kwasten te gebruiken, vervagen Thierry en Nick de grenzen tussen lichaam en geest, tussen het fysieke en het metafysische. Ze schilderen niet met verf op doek, maar met gedachten in de lucht, scheppend in het domein van het onzichtbare.
De dubbele betekenis van 'kwast' als zowel gereedschap als persoon versterkt het thema van de menselijke rol in het scheppingsproces. Het suggereert dat ieder individu, hoe excentriek of onbeduidend ook, een instrument kan zijn van verandering en expressie. Door hun hoofden te gebruiken als kwasten, nemen Thierry en Nick deze rol actief op zich, en moedigen ze ons aan om hetzelfde te doen.